Türk Sinema Tarihi 1971-1980

1971

Film sayısı gene giderek tırmanıyor. Bu kez tam 265 film çekildi. Arzu Okay, Tarık Akan ve Murat Soydan sinemanın yeni oyuncuları. Oyuncu Lale Oraloğlu ve Fikret Hakan, yönetmenliğe soyundular. Metin Erksan, Emel Sayın'lı Makber, Feride ve Hicran gibi filmlerle tür değiştirerek tüm ustalığını gizli bir "arabesk"e teslim etti. Ancak içerik yönünden, yani seçtiği konularda büyük bir gerileme kaydederken, usta sinema anlatımında bir şey yitirmedi. Lütfi Akad da "şarkılar" modasına uyup Zeki Müren'le Rüya Gibi'yi, Orhan Gencebay'la Bir Teselli Ver'i yönetti. Ne var ki ilk arabesk eğilimli filmlerden biri olan Bir Teselli Ver her yönden Akad için büyük bir "fiyasko" oldu.

Süreyya Duru'nun Keloğlan adlı masal türündeki filmi, tüm bölgelerde beklenmedik bir "gişe hasılatı" elde etti.

Yılmaz Güney, Ağıt'la destansı sinemasını geliştirirken Acı'yla, özelliklede Umutsuzlar'la şiirli ve olgun bir anlatım biçimi ortaya koydu. Bir kaçakçı çetesinin öyküsü üzerine kurulan ve bir tragedya boyutlarına ulaşan Ağıt, Venedik Film Şenliği'nde elemeyi kazanıp 10 film arasına girmeyi başarır. Baba ise yaygın bir seyirci kesimine inip yılın "büyük iş" yapan filmi olur.

3. Adana Film Festivali sonuçları: En iyi film: Ağıt (Yılmaz Güney)
En iyi 2.film: Acı (Yılmaz Güney)
En iyi 3.film: Umutsuzlar (Yılmaz Güney)
En iyi yönetmen: Yılmaz Güney
En iyi senaryo: Yılmaz Güney (Ağıt)
En iyi görüntü yönetmeni: Gani Turanlı (Acı, Ağıt, Umutsuzlar)
En iyi film müziği:Metin Bükey (Acı)
En iyi kadın oyuncu: Fatma Girik (Acı)
En iyi erkek oyuncu: Yılmaz Güney (Ağıt)
En iyi yardımcı erkek oyuncu: Süleyman Turan (Yarın Son Gün)
En iyi stüdyo: Lale ve Ören Ayrıca Aliye Rona, sinemaya hizmetleri nedeniyle jüri özel ödülü aldı.

8. Antalya Film Festivali sonuçları şöyle oldu: En iyi film: Ankara Ekspresi (Muzaffer Aslan)
En iyi 2.film:Öleceksek Ölelim (Orhan Elmas)
En iyi 3.film: Pamuk Prenses ve 7 Cüceler (Ertem Göreç)
En iyi yönetmen: Muzaffer Aslan (Ankara Ekspresi)
En iyi senaryo: Bülent Oran (Ankara Ekspresi)
En iyi görüntü yönetmeni: Cengiz Tacer (Ankara Ekspresi)
En iyi kadın oyuncu: Filiz Akın (Ankara Ekspresi)
En iyi erkek oyuncu: Fikret Hakan (Hasret)
En iyi yardımcı kadın oyuncu: Suna Selen (Pamuk Prenses)
En iyi yardımcı erkek oyuncu: Sadri Alışık (Afacan Küçük Serseri) . En iyi çocuk oyuncu: Menderes Utku (Afacan)
En iyi kısa metrajlı film: Hasret (Behlül Dal)

Gene bu yıl Milano Çocuk Filmleri Festivali'nde Afacan Küçük Serseri (Ülkü Erakalın) birincilik ödülü aldı.

1972

Bir yıllık süre içinde 299 filmle, Türk sinema tarihinin en büyük rekoru kırıldı. Bu arada renkli film yapımı da 185'le, siyah-beyaz çalışmaları geride bıraktı.

Yeni oyuncu Serdar Gökhan. Oyuncu Türkân Şoray, Dönüş'le ilk yönetmenlik denemesinde başarılı oldu. Metin Erksan'ın Keloğlan Can Kız adlı filmi ise sinema gişelerinde bekleneni vermedi, bu açıdan "fiyasko"yla sonuçlandı. "Milli sinema"nın kuramcısı Yücel Çakmaklı, İslami düşünceyi Çile ve Zehra'yla sürdürdü. Melih Gülgen, Parçala Behçet'le seks ve avantür filmlerine yeni bir yol açtı. Aşırı şiddet sahneleriyle dolu bu tür filmlerin oyuncusu da Behçet Naçar'dı.

Atıf Yılmaz Utanç'la toplumun ezildiği kadın sorununa yaklaştı. Lütfi Ö. Akad, Irmak ve Gökçe Çiçek'le eski törelerin, geleneklerin altını çizen çalışmalar yaptı. Her iki film de yeni atılımların 1972 yılındaki ilk örneklerini oluşturdu. Yılmaz Duru, İnce Cumali'den sonra en başarılı filmini ortaya koydu. Bu, Kara Doğan'dı.

9. Antalya Film Festivali sonuçları: En iyi film: Zulüm (Atıf Yılmaz)
En iyi 2.film: Sev Kardeşim (Ertem Eğilmez)
En iyi 3.film: Üvey Ana (Ülkü Erakalın)
En iyi yönetmen:Atıf Yılmaz (Zulüm)
En iyi senaryocu: Sadık Şendil (Sev Kardeşim)
En iyi görüntü yönetmeni: Cengiz Tacer (Zulüm)
En iyi kadın oyuncu: Zeynep Aksu (Üvey Ana)
En iyi erkek oyuncu: Murat Soydan (Üvey Ana)
En iyi yardımcı kadın oyuncu: Fatma Karanfil (Üvey Ana)
En iyi yardımcı erkek oyuncu: Süleyman Turan (Güllü)
En iyi kadın karakter oyucusu: Şükriye Atav (Emine)
En iyi erkek karakter oyuncusu: Münir Özkul (Sev Kardeşim)

4. Adana Film Festivali: En iyi film: Kara Doğan (Yılmaz Duru)
En iyi 2.film: Yaralı Kurt (Lütfi Ö. Akad)
En iyi 3.film: Irmak (Lütfi Ö. Akad)
En iyi yönetmen: Yılmaz Duru (Kara Doğan)
En iyi senaryocu: Sabah Duru (Kara Doğan)
En iyi görüntü yönetmeni: Ali Uğur (Kara Doğan)
En iyi kadın oyuncu: Hülya Koçyiğit (Zehra)
En iyi erkek oyuncu: Cüneyt Arkın (Yaralı Kurt)
En iyi yardımcı kadın oyuncu: Muhterem Nur (Kara Gün)
En iyi yardımcı erkek oyuncu: Osman Alyanak (Irmak)

1973

209 film çevrildi. Siyah-beyaz film sayısı ise bu yıl 30'a düştü. Çifte Rabialar'la dinsel filmler gene yeni bir tırmanışa geçti.

Türkan Şoray, ikinci yönetmenlik denemesi Azap'la büyük bir başarısızlığa uğradı. Safa Önal Umut Dünyası, Ertem Eğilmez Canım Kardeşim'le küçük insanların dünyalarını insancıl bir yaklaşım içinde verip kendi çizgilerini aştılar. Lütfi Ö. Akad, önce Gelin ve sonra da Düğün'le iç-göç olayına yeni bakış açıları getiriyordu.

Akad'ın Gelin'i 2. Uluslararası Tahran Film Şenliği'nde 72 filmlik ön elemeyi kazanıp yarışmaya girmeyi başardı. Ve Paris'te "Yılmaz Güney Haftası" düzenlendi. Dönüş (Türkan Şoray), Moskova Film Şenliği'ne katıldı.

10. Antalya Film Festivali yapıldı: En iyi film: Hayat mı Bu (Orhan Aksoy)
En iyi 2. film: Dinmeyen Sızı (Nejat Saydam)
En iyi 3. film: Suçlu (Mehmet Dinler)
En iyi yönetmen: Nejat Saydam (Dinmeyen Sızı)
En iyi senaryo: Hamdi Değirmencioğlu (Hayat mı Bu)
En iyi görüntü yönetmeni: Melih Sertesen (Dinmeyen Sızı)
En iyi kadın oyuncu: Hülya Koçyiğit (Tanrı Misafiri)
En iyi erkek oyuncu: Tarık Akan (Suçlu)
En iyi yardımcı kadın oyuncu: Semra Sar (Hayat mı Bu)
En iyi yardımcı erkek oyuncu: Yıldırım Önal (Dinmeyen Sızı)
En iyi çocuk oyuncu: Menderes Utku (Afacan Harika Çocuk)
En iyi stüdyo: Acar Film (Dinmeyen Sızı)
En iyi kısa metrajlı film: Yuva Hasreti (Behlül Dal)

5. Adana Film Festivali sonuçları ise şöyle oldu: En iyi film: Gelin (Lütfi Ö. Akad)
En iyi 2. film: Canım Kardeşim (Lütfi Ö. Akad)
En iyi 3. film: Mahpus (Nejat Saydam)
En iyi yönetmen: Ertem Eğilmez (Canım Kardeşim)
En iyi görüntü yönetmeni: Erdoğan Engin (Canım Kardeşim)
En iyi müzik: Cahit Oben (Canım Kardeşim)
En iyi kadın oyuncu: Türkan Şoray (Mahpus)
En iyi erkek oyuncu: Kadir İnanır (Utanç)
En iyi yardımcı kadın oyuncu: Ülkü Ülker (Utanç), Nazan Adalı (Gelin)
En iyi yardımcı erkek oyuncu: Kamuran Usluer (Gelin)
En iyi stüdyo: Ören Film

1974

189 film çevrildi. Siyah-beyaz film sayısı 6'da kaldı. Yeni yönetmenler Ömer Kavur'la Tunç Okan, yeni oyuncu ise Gülşen Bubikoğlu ve Kemal Sunal.

Türk Sinemasında sendikalaşma faaliyetleri başladı. Nazif Taştepe'nin başkanlığını yaptığı Türk İşçileri Sendikası'na Film-Sen (Türkiye Film Emekçileri Sendikası) katıldı. Başkanı da Şerif Gören'di.

Oksal Pekmezoğlu, Lando Buzzanhca'lı İtalyan komedi filmlerinden uyarladığı Beş Tavuk Bir Horoz'la yeni bir moda başlattı. Ve bu "seks komedileri modası" Türk sinemasındaki bunalımı iyice körükledi.

Avantür filmlerle ün yapan oyuncu Tunç Okan, ilk yönetmenlik denemesini İsveç'te gerçekleştirdi. Ve son derece başarılı bir film ortaya koydu. Yurt dışına kaçak girip yabancılaşan Türk işçilerini gerçekçi gözlemlere dayanarak öykülerini bir kara mizah diliyle aktardı Otobus'le. Yılın en başarılı filmlerinden biri de Şerif Gören'den geldi. Yılmaz Güney'in senaryosu üzerine kurulan Endişe pamuk işçilerinin işverenle olan çatışmalarını, sömürülmelerini ve bir kan davasını görüntüledi. Gene bir ilk film olan Yatık Emine'yle Ömer Kavur, I. Dünya Savaşı döneminde sürgündeki bir fahişenin öyküsünü anlattı.

Lütfi Ö. Akad, Düğün ve Gelin'i izleyen "iç göç üçlemesi"nin sonuncusu olan Diyet'i çekti. Yıllardan beri önceki çalışmalarıyla sıradanlığı bir türlü aşamayan Süreyya Duru, Bedrana'yla sinema serüveninin "ilk büyük çıkış"ını yaptı. Bedrana usta işi bir film oldu. Yılmaz Güney'in tutuklanması nedeniyle yarım bırakmak zorunda kaldığı Zavallılar'ı ustası Atıf Yılmaz tamamladı. Ve bu "İki yönetmenli film", aksamayan bir anlatım içinde şaşırtıcı bir dil bütünlüğüne, ortak bir başarıya ulaştı.

Bu ara Yılmaz Güney, Umut'tan sonra Arkadaş'la yeni bir dönem daha açıyordu Türk sinemasında. 1974 Türkeye'sinin genel panoraması içinde toplumsal çelişkileri olgun ve usta bir sinema diliyle yansıtılan Arkadaş; değil yılın, giderek yılların filmi olmayı

başarırken, her türlü "tartışmaya açık" olsa da tüm sıcaklığı ve tazeliğiyle Türk sinemasındaki yerini koruyacaktı.

Ayrıca Arkadaş, ticari açıdan, yabancı film gösteren sinemalarda (Yeni Melek, Reks, Şafak, Güneş) büyük bir başarı sağladı. Böylece de İstanbul bölgesinde bugüne kadar en çok iş yapan (1.200.000 TL brüt gelir) film durumuna geliyordu.

Bu yıl Adana Film Festivali'ne son verildi. 11. Antalya Film Festivali'nde ise şu sonuçlar alındı. En iyi film: Düğün (Lütfi Ö. Akad)
En iyi 2. film: Bedrana (Süreyya Duru)
En iyi 3. film: Umut Dünyası (Safa Önal)
En iyi yönetmen: Lütfi Ö. Akad (Düğün)
En iyi senaryo: Sadık Şendil (Oh Olsun)
En iyi görüntü yönetmeni: Enver Burçkin (Pir Sultan Abdal)
En iyi özgün müzik: Yılmaz Duru (Namus Borcu)
En iyi kadın oyuncu: Perihan Savaş (Bedrana)
En iyi erkek oyuncu: Hakan Balamir (Yunus Emre)
En iyi yardımcı kadın oyuncu: Yıldız Kenter (Kızım Ayşe)
En iyi yardımcı erkek oyuncu: Orçun Sonat (Sokaklardan Bir Kız)

Türk sineması ayrıca yurt dışında da dikkati çekti. Bu açıdan olumlu ve parlak sayılabilecek bir yıl geçirdi. Örneğin, Paris Sinematek'inde Türk Filmleri Toplu Gösterisi düzenlendi. Ve bu gösteride Ağıt (Yılmaz Güney), Bir Millet Uyanıyor (Muhsin Ertuğrul), Düğün (Lütfi Ö. Akad) ve Kızgın Toprak (Feyzi Tuna) yer aldı.

Gene Kızgın Toprak, Taşkent'te düzenlenen Asya ve Afrika Ülkeleri Film Festivali'nde ilgi çekti ve Fatma Girik'e Kadınlar Komitesi tarafından özel bir ödül verildi.

Bedrana (Süreyya Duru) Karlov Vary Film Şenliği'nde (Çekoslavakya) Cidalc ödülünü kazandı. Erkan Yücel, Endişe'yle 20. San Remo Film Şenliği'nde (İtalya) en başarılı oyuncu seçildi.

Tunç Okan'ın yurt dışında çektiği Otobüs Türk sinemasına yurt dışından çeşitli ödüller getirdi: Taormina Film Festivali'nde (Sicilya) büyük ödülü (altın charybe) kazandı. Karlovy Vary Film Şenliği'nde (Çekoslavakya) Uluslararası Sanat ve Deneme Sinemaları ödülüyle dünya Sinema Kulüpleri Federasyonu'nun Donkişot ödülünü aldı. Ayrıca Strasbourg (Fransa) İnsan Hakları Film Festivali ödülü ile değerlendirildi. Portekiz'de Santarem Festivali büyük ödülü ile birlikte Sinema Eleştirmenleri özel ödülünü kazandı.

1975

225 film çekildi. Tümü de renkli çalışma oldu. Ve böylece de Türk sinemasında siyah-beyaz film dönemi sona erdi.

1967'de Türk Film Arşivi ve 1969'da ise Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Film Arşivi olarak çalışmalarını sürdüren Kulüp Sinema 7, bu kez Sinema-TV Enstitüsü'ne dönüştü. Ve düzenlenen sinema kurslarında Lütfi Ö. Akad, İlhan Arakon, Metin Erksan, Halit Refiğ hocalık yaptılar.

Yeni oyuncu Müjde Ar. Ayhan Işık'la Fikret Hakan yapımcılığa başladılar.

Ertem Eğilmez'in tek kahramana dayalı olmayan çok kişilikli Hababam Sınıfı güldürüleri yılın en popüler filmleri oldular. İş yapan filmler listesinde ilk sıraları aldılar.

Yılın sinema modası ise 'komedi ağırlıklı seks filmleri'ydi. Nazmi Özer'in Civciv Çıkacak Kuş Çıkacak adlı seks komedisi, bu furyayı hızlandıran film oldu. Bu tür filmler sinema gişeleri önlerinde şaşırtıcı kuyruklar oluşturdular.

Yılmaz Güney'in gerçekte bitirilmeyen, taslak olarak hazırlanan senaryolarından yola çıkan Temel Gürsu İzin'le, Bilge Olgaç Bir Gün Mutlaka ile birer "yarım başarı" elde edebildiler sadece. Melih Gülgen, Cemil filminde gerçekçi bir polisiye konu yakalamışken, oyuncusu Cüneyt Arkın'ın müdahalesiyle, başarı yolunda büyük bir fırsat kaçırmış oldu.

Seks komedisi türündeki filmlerin egemen olduğu dönemde yılın en iyi filmini Kara Çarşaflı Gelin'le gene Süreyya Duru gerçekleştirdi.

Türk Filmciler Derneği, meslekte 25 yılını dolduran 43 sanatçıya onur belgesi verdi. 12. Antalya Film Festivali sonuçları: En iyi film: Endişe (Şerif Gören)
En iyi 2. film: Arkadaş (Yılmaz Güney)
En iyi 3. film: Zavallılar (Yılmaz Güney, Atıf Yılmaz)
En iyi yönetmen: Şerif Gören (Endişe)
En iyi senaryo: Yılmaz Güney (Endişe)
En iyi görüntü yönetmeni: Kenan Ormanlar (Endişe)
En iyi özgün müzik: Atilla Özdemiroğlu, Şanar Yurdatapan (Arkadaş)
En iyi kadın oyuncu: Hülya Koçyiğit (Diyet)
En iyi erkek oyuncu: Erkan Yücel (Endişe)
En iyi yardımcı kadın oyuncu: Seden Kızıltunç (Zavallılar)
En iyi yardımcı erkek oyuncu: Erol Taş (Diyet)

Association Française de Cinemas d'Art et d'Essai tarafından Paris'te Türk Filmleri Haftası düzenlendi. Arkadaş (Güney), Kuma (Atıf Yılmaz), Umut (Güney), Endişe (Şerif Gören), Yatık Emine (Ömer Kavur); kısa metrajlı filmlerde Bebek, Yollar Boyunca Türkiye (Cengiz Tacer) ve Karagöz'ün Dünyası (Sabahattin Eyuboğlu) Paris'te bir sinemada gösterildi.

Avrupa Sinema-TV İşçileri Sendikası'nın düzenlediği (Paris) 8. Kısa Filmler Şenliği'nde Behlül Dal'ın Güneşin Battığı Yer adlı filmi özel şeref ödülü aldı.

İzmit'te düzenlenen 4. Yarımca Sanat Şenliği'nde Arkadaş en iyi film seçildi, Bedrana ise ikinci oldu.

1976

Film sayısı 164. Oyuncu Cüneyt Arkın ve Kartal Tibet (Tosun Paşa) yönetmenliğe başladı.

Seks komedileri aynı hızla sürdü. Ve bu tür filmlerle tiyatro oyuncuları piyasada yeni bir egemenlik kurdular. Ali Poyrazoğlu, Aydemir Akbaş, Sermet Serdengeçti, Mete İnselel, Hadi Çaman, İlhan Daner, Alev Sezer, Rüştür Asyalı, Özcan Özgür, Yüksel Gözen "seks sineması"nın "vamp erkekler"ini oluşturdular. Türün yarattığı kadın oyuncular da Arzı Okay ve Mine Mutlu'ydu.

13. Antalya Film Festivali sonuçları: En iyi film: Deli Yusuf (Atıf Yılmaz)
En iyi 2. film: Mağlup Edilemeyenler (Atıf Yılmaz)
En iyi 3. film: Pisi Pisi (Zeki Ökten)
En iyi yönetmen: Atıf Yılmaz (Deli Yusuf)
En iyi senaryo: Umur Bugay (İşte Hayat)
En iyi görüntü yönetmeni: Gani Turanlı (Ağrı Dağı Efsanesi)
En iyi özgün müzik: Melih Kibar (Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı)
En iyi kadın oyuncu: Adile Naşit (İşte Hayat)
En iyi erkek oyuncu: Cüneyt Arkın (Mağlup Edilemeyenler)
En iyi yardımcı kadın oyuncu: Diler Saraç (İşte Hayat)
En iyi yardımcı erkek oyuncu: İhsan Yüce (İşte Hayat)

İstanbul Uluslararası I. Film Festivali düzenlendi: Turizm Bakanlığı ile Ümit Utku'nun Başkanlığını yaptığı Film San Vakfı'nın gerçekleştirdiği festivalde şu sonuçlar saptandı: En iyi film seçilmedi.
En iyi 2. film: Ben Sana Mecburum (Ülkü Erakalın)
En iyi 3. film: Yazgı (Ülkü Erakalın)
En iyi yönetmen: Natuk Baytan (Babacan)
En başarılı görüntü yönetmeni: Enver Burçkin (Ben Sana Mecburum)
En iyi müzik: Cahit Berkay (Ben Sana Mecburum)
En başarılı kadın oyuncu: Meral Orhonsay (Ben Sana Mecburum)
En iyi erkek oyuncu: Sadri Alışık (Ben Sana Mecburum)
En başarılı yardımcı kadın oyuncu: Aliye Rona (Söyleyin Anama Ağlamasın)
En başarılı yardımcı erkek oyuncu: Macit Flordun (Ben Sana Mecburum)

Yurt dışında ise iki film ödüllendirildi. Ergin Orbey'in Bizim Aile adlı filmi Taşkent Film Şenliği'nde Özbekistan İşçi Konfederasyonu'nun özel ödülünü kazandı. Ali Özgentürk'ün Yasak adlı belge filmi ise, Moskova Film Şenliği'nde ikincilik ödülü olarak gümüş madalya aldı.

1977

Film sayısı 124. Yeni yönetmenler Korhan Yurtsever ve Ümit Efekan.

Uzun bir suskunluk döneminden sonra tekrar sinemaya dönen Metin Erksan Sensiz Yaşayamam'la tekrar bir hamle yaptı. Kendini öldürmesi için kiralık bir katil tutan bir kadının çalkantılı iç dünyasına ışık tutan Sensiz Yaşayamam, Erksan'ın bu "ara dönemi"nin "son filmi" oldu.

Süreyya Duru, Güneşli Bataklık ile işçi ve holding patronlarının dünyasına eğilen bir kent filmi çalışması yapmasına karşılık, tam bir başarıya erişemedi. Atıf Yılmaz "sevgi mi emek mi" sorunsalı üzerine kurduğu Cengiz Aytmatov uyarlaması Selvi Boylum Al Yazmalım'la, insancıl ilişkilere yeni bir yaklaşım getirdi. Duyarlı ve sıcak bir anlatım içinde aktardığı filmde, oyuncu olarak Kadir İnanır-Türkan Şoray-Ahmet Mekin üçlüsünün içtenlikli oyunları da bu arada dikkati çekti.

14. Antalya Film Festivali sonuçları: En iyi film: Kara Çarşaflı Gelin (Süreyya Duru)
En iyi 2. film: Kapıcılar Kralı (Zeki Ökten)
En iyi 3. film: Merhaba (Özcan Arca)
En iyi yönetmen: Zeki Ökten (Kapıcılar Kralı)
En iyi senaryo: Vedat Türkali (Kara Çarşaflı Gelin)
En iyi görüntü yönetmeni: Çetin Gürtop (Baş Belası)
En iyi kadın oyuncu: Semra Özdamar (Kara Çarşaflı Gelin)
En iyi erkek oyuncu: Kemal Sunal (Kapıcılar Kralı)
En iyi yardımcı kadın oyuncu: Gönül Hancı (Kapıcılar Kralı)
En iyi yardımcı erkek oyuncu: Hüseyin Peyda
En iyi kısa metrajlı 1. film: Safranbolu'da Zaman (Süha Arın)
En iyi kısa metrajlı 2. film: Çöpçüler (Feyzi Tuna)
En iyi kısa metrajlı 3. film: Piri Reis Haritası (A. Ulvi, L. Dönmez)

1978

126 film çekildi. Yeni oyuncu Bulut Aras, yeni yönetmen Erden Kıral.

Seks komedilerinin yanı sıra mafya türü film sayısı arttı. Ve bu tür filmlerin en geçerli oyuncusu da Cüneyt Arkın'dı. Arkın, çok sayıda yurda giren Hong-Kong (Japon) karate filmlerinin etkisiyle Türk sinemasında bir "üstün insan mitosu" yarattı. Ferdi Tayfur, İbrahim Tatlıses, Orhan Gencebay'la "şarkıcı oyuncu saltanatı" ve arabesk eğilimler hızlandı.

Kültür Bakanlığı, olumlu bir adım attı. Ve Bakanlığın bünyesinde Sinema Dairesi kuruldu.

Kültür Bakanı Ahmet Taner Kışlalı, sinemayla ilgilendi. Ve Sosyal Güvence Yasası çıkartıldı. TFİS (Türkiye Film İşçileri Sendikası) kuruldu. Başkanlığa Semih Servidal seçildi.

Yavuz Turgul'un senaryosunu yazdığı Sultan, Kartal Tibet'in yönetmen olarak en iyi filmi oldu. Erden Kıral'ın, çeltik ağalarına karşı savaş veren bir kaymakamın anılarından oluşan Kanal'ı, ödün vermeyen dürüst bir sinema yapıtıydı. Yavuz Özkan, Maden'le yılın en iyi filmlerinden birini ve aynı zamanda bir maden ocağındaki sömürüye başkaldıran işçiler üzerine kurulu bir politik sinema örneği verdi.

Senaryosunu Yılmaz Güney'in yazdığı ve Zeki Ökten'in büyük başarıyla yönettiği Sürü, son yılların en önemli filmi oldu. Kırsal kesimde başlayıp, büyük kentte yok olan bir aşiretin trajik öyküsü, etkili sinema diliyle çarpıcı bir ekip başarısına ulaşıyordu. Ulusal bir sinema, evrensel boyutlara ulaşan bir insan dramı...

15. Antalya Film Festivali sonuçları: En iyi 2. film: Selvi Boylum Al Yazmalım (Atıf Yılmaz)
En iyi 3. film: Fıratın Cinleri (Korhan Yurtsever)
En iyi yönetmen: Atıf Yılmaz (Selvi Boylum Al Yazmalım)
En iyi senaryo: Umur Bugay (Çöpçüler Kralı)
En iyi görüntü yönetmeni: Çetin Tunca (Selvi Boylum Al Yazmalım)
En iyi özgün müzik: Cahit Berkay (Fıratın Cinleri)
En iyi kadın oyuncu: Hale Soygazi (Maden)
En iyi erkek oyuncu: Tarık Akan (Maden)
En iyi yardımcı kadın oyuncu: Meral Orhonsay (Maden)
En iyi yardımcı erkek oyuncu: Şener Şen (Çöpçüler Kralı)
En iyi kısa metrajlı 1. film: Urartu'nun İki Mevsimi (Süha Arın)
En iyi kısa metrajlı 2. film: Ladik (Güner Sarıoğlu)
En iyi kısa metrajlı 3. film: Üç Bölümlük Kısa Film (Özcan Arca)

Filmciler Derneği'nin düzenlediği gecede, Türk sinemasına katkıları nedeniyle Muhsin Ertuğrul, Baha Gelenbevi ve Bedia Muvahhit'e madalya ile onur belgesi verildi.

Bulgaristan'da Türk Filmleri Haftası düzenlendi. Selvi Boylum Al Yazmalım (Atıf Yılmaz), Kızgın Toprak (Feyzi Tuna), Kara Çarşaflı Gelin (Süreyya Duru) ve Kapıcılar Kralı (Zeki Ökten) gösterildi.

Taşkent Film Şenliği'nde Türkan Şoray, Selvi Boylum Al Yazmalım'daki rolüyle en iyi kadın oyuncu seçildi. Kara Çarşaflı Gelin ise Karlovy Vary Film Şenliği'nde (Çekoslovakya) Sendikalar Birliği Özel Ödülü'nü kazandı.

1979

Film sayısı 195. Seks komedileri büyük bir tırmanışa geçti. Bu türde tam 131 film çekildi. Ve giderek de seks furyası, Öyle Bir Kadın Ki (Naki Yurter) adlı filmle pornografiye dönüştü. Ve Zerrin Egeliler bir yıllık süre içinde çevirdiği 37 filmle dünya rekorunu kırdı.

Oyuncu Tuncer Kurtiz, İsveç'te Türk işçilerini konu alan Gül Hasan adlı bir film yönetti. Ali Özgentürk yönetmenliğe başladı. Doğu Anadolu'da görücü usulüyle evlenen bir köylü kadının dramı üzerine kurulu Hazal, Özgentürk'ün "ilk filmi" oldu.

Erden Kıral, Bereketli Topraklar Üzerinde'yle o güne dek çekilen en başarılı bir Orhan Kemal uyarlaması gerçekleştirdi. Ömer Kavur'un da, çocuk dünyasını gerçekçi ve çoşku dolu bir anlatımla ortaya koyduğu Yusuf ile Kenan'ı, yılın filmlerinden biriydi. Şerif Gören Almanya'daki kadın işçilerin öyküsünü Almanya Acı Vatan'da, Yavuz Özkan demiryolu işçilerinin grev olgusunu Demiryol'da başarıyla beyaz perdeye aktardı. Gerçek bir olaydan yola çıkan Atıf Yılmaz, Adak'la yeni bir deneysel sinema örneği ortaya koydu. Gerçekten 2,5 aylık oğlunu tanrıya kurban eden Müslüm'ün öyküsü Yılmaz'ın anlatımıyla bir çarpıcılık kazandı.

Bu yıl Sansür Kurulu'nun 16. Antalya Film Festivali'ne katılan filmlerin bazılarını yasaklayıp bazı bölümlerini de kesmek istemesi üzerine iştirakçi yapımcılar yarışmadan çekilme kararı aldılar. Ve böylece de yalnızca kısa metrajlı film yarışması yapılabildi. Süha Arın'ın Tahtacı Fatma adlı kısa filmi, en iyi film seçildi.

Bu yıl Türkiye'de ilk kez çizgi filmleri yarıştı. Kültür Bakanlığı'nın düzenlediği Nasrettin Hoca Çizgi Filmleri Yarışması'nda şu sonuçlar alındı: Birincilik ödülü: Hoca ile Hırsızlar (Tunç İzberk), Suçlu Kim (Tonguç Yaşar),
İkincilik ödülü: Ateş Benice
Üçüncülük ödülü: Emre Senem

Bu yıl yurt dışında Türk sinemasına gösterilen ilgi büyük bir tırmanışa geçti. Özellikle de Türk sinemasının dünyaya açılmasında Sürü, etkin bir rol oynadı. 32. Locarno Film Şenliği'nde Sürü, en iyi film seçilip Altın Leopar Ödülü'nü kazandı. Ayrıca Melike Demirağ en iyi kadın oyuncu ödülünü Rebecca Horn ile paylaştı. Yapımcısı ve senaryocusu olması nedeniyle de Yılmaz Güney'e şenlik özel ödülü verildi.
29. Berlin Film Şenliği'nde ise Sürü, Uluslararası protestan Film Jürisi ile Katolik Film Organizasyonu ödüllerini aldı.
Belçika Kraliyet Film Arşivi Uluslararası Seçkin Filmler Yarışması'nda büyük ödül kazandı.
3. Balkan Film Şenliği'nde Süha Arın'ın Tahtacı Fatma adlı kısa metrajlı filmi birinci oldu.
Oberhausen 25. Kısa Film Şenliğinde Özcan Arca'nın Üç Bölümlük Kısa Film'i Federal Almanya Gençlik, Aile ve Sağlık Bakanlığı'nın ödülünü kazandı.

1980

Film sayısı 68'e düştü.Yeni yönetmenler: Sinan Çetin (Bir Günün Hikâyesi) ve Şahin Gök (Kurban Olduğum).

Sinan Çetin'in Bir Günün Hikâyesi bir ilk film'in getirdiği acemilikleri taşımasına karşın, filmde sinemacı kişiliğini yer yer ortaya koyduğu da gözden kaçmıyordu. Kartal Tibet; Aziz Nesin uyarlaması Zübük'le kendini aşarken, yalnızca güldüren bir film değil, düşündüren bir film yönetmeni olarak da önem kazanıyordu. Sınıf atlayan üç kâğıtçı bir politikacı tipi büyük bir başarıyla yansıtılmıştı. Öte yandan Başar Sabuncu'nun sağlam ve derinlikli senaryosuyla Atıf Yılmaz yılın en başarılı filmini yaptı. Bir reklam yıldızı olarak köşeyi dönen, ama sonunda çarpık sermaye oyunlarına kurban gidip çıldıran bir duvarcı ustasının öyküsü, Atıf Yılmaz'ın Talihli Amele'sinde değerini bulurken, toplumsal bir eleştiriyi de beraberinde getiriyordu.

12 Eylül askeri müdahalesi ve ardandan tüm ülkede sıkıyönetim ilan edilmesi nedeniyle 17. Antalya Film Şenliği bu yıl yapılmadı.

Kültür Bakanlığı Sinema Dairesi tarafından düzenlenen Milli Sinema Kongresi'nde meslekte 25 yılını dolduran bazı sanatçılara takdirname verildi.

Türk sineması, bu yıl da dünya sinemasının gündeminden inmedi. Sürekli yeni yeni zaferler tazelendi. Örneğin Sürü, Zürih'te (İsviçre) 8, Basel'de 7 hafta oynadı. Londra Film Festivali'nde katılan 93 film arasından sıyrılıp en iyi film seçildi. Ve ardından Rotterdam Şenliği'nde Sinema Eleştirmenlerinin yaptığı soruşturma sonucu en iyi üç film arasına girdi. 10. Uluslararası Antwerp Şenliği'nde (Belçika) en iyi film seçildi.

Yine Zeki Ökten'in Düşman filmi 30.Berlin Film Şenliği'nde jüri özel senaryo ödülü ile Uluslararası Katolik Film Organizasyonu Büyük Ödülü'nü aldı.

Ali Özgentürk'ün Hazal'ı, bu yıl Türk sinemasına 5 ödül birden kazandırdı: Prades Film Şenliği'nde (Fransa) birincilik ödülü;
San Sebastian Film Şenliği'nde (İspanya) büyük ödül.
29. Uluslararası Manheim Film Festivali'nde (Almanya) altın düka ile Katolik Jürisi ve Halk Jürisi olmak üzere üç ödül;
Lahey Film Şenliği'nde (Hollanda) bir ödül. Yurt dışında sözünü ettiren bir film de Erden Kıral'ın yönettiği Bereketli Topraklar Üzerinde oldu;
Uluslararası Nantes Film Şenliği'nde (Fransa) jüri özel ödülü ile Elal-Fransa Sanat ve Deneme Sinemaları Birliği ödülü.
Ömer Kavur'un Yusuf ile Kenan'ı Uluslararası Milano Film Fuarı'nda (İtalya) büyük ödül kazandı.

__________________
Sinema Renk