MODELCİLİK NEDİR?


Modelci için temel kavram; modelin aslına azami derecede benzemesidir. Bunu gerçekleşmesi için gerekli olan ; model yapımında azami özenin gösterilmesidir.

Modelciliğe başlarken öncelikle bilinmesi gereken; plastik model ve oyuncak kavramlarının birbirinden farklı şeyler olduğunun anlaşılmasıdır. Yapılmış bir model oynanamayacak kadar kırılgandır ve sadece çok dikkatli bir şekilde zarar vermeden tutulabilir. Yapımı tamamlanmış bir model dokunmak için değil, verilen emeğin ve özenin zevkini , tatminini duyarak seyredilmek içindir.

Araba,kamyon,motosiklet,asker figürleri,tank ve diğer askeri araçlar, uçak,helikopter,uzay araçları,bilim kurgu ile ilgili bir çok farklı konularda modeller (maketler) olmakla birlikte, biz burada modelciliğin en yaygın bölümü olan uçak modelciliğini ele alacağız. Ancak tüm modellerde yaklaşık olarak benzer teknikler kullanıldığı düşünülürse, burada anlatılanlar farklı konularda uğraş veren tüm modelcilere yardımcı olacaktır.

Günümüzde mevcut uçak modellerinin çoğu askeri uçaklardır. Bazı çevrelerin yanlış düşüncelerinin aksine, bunun nedeni modelcilerin savaşı seven insanlar olması değil,savaş uçaklarının diğer uçaklara göre daha estetik,daha ihtişamlı ve göze daha hoş görünen araçlar olmasıdır. Bunun yanı sıra,modelciler farklı ülkelerin farklı dönemlerinin modellerini yapmaktan zevk alırlar,bu onların ilgi alanı olmakla beraber asla politik görüşlerini yansıttığı gibi yanlış bir fikir oluşmasına yol açmamalıdır. Örneğin; yaptığı bir II. Dünya Savaşı Alman uçağının kuyruğuna bir gamalı haç amblemi koyan bir modelcinin amacı sadece maketi tarihsel gerçeklere uygun hale getirmektir. Bu asla onun Hitler' in politik ideolojilerinin bir hayranı olduğunu düşündürmemelidir.

İyi bir modelci için temel kavram; modelin gerçekliği yani aslına azami derecede benzemesidir. Bunu gerçekleşmesi için gerekli olan ; model yapımında azami özenin gösterilmesidir. Yok edilmemiş kalıp çizgileri, birleştirilmiş parçalar arasındaki boşluklar,yapıştırıcı taşmaları,parmak izleri,hatalı çıkartmalar ve ölçeğe uygun olmayan detaylar eklenmesi bir maketi modelcilik tabiriyle kötü maket haline getirir.

Doğal olarak,hiç kimse sizi bir model satıcısına gidip istediğiniz bir modeli satın alıp onu 15-20 dakika içinde yapıp bitirmekten alıkoyamaz. Aslında çoğumuz modelciliğe ilk adımını bu şekilde atmıştır. Eğer bundan zevk alıyorsanız ,yaptığınız bir F-16 maketinin burnuna bir pervane ekleyebilirsiniz, kimse bunun için sizi cezalandırmaz. Yeter ki zevk alın çünkü modelciliğin özünde zevk almak,hoşça vakit geçirmek vardır. Ancak profesyonel anlamda modelcilik daha önce de bahsettiğimiz authenticity yani gerçeğine mümkün olduğunca benzetme kavramına dayanır ve bir çok modelci buna uygun olarak modellerini yapmaya gayret ederler.

Modelciler modellerinde weathering adı verilen zaman ve doğanın etkilerinin uçak üzerinde oluşturduğu kirlenmeyi görmekten hoşlanırlar. Yapılan modellere ;çalışan motorların yarattığı kirlenmeyi,hidrolik yağ akıntılarını, boyanın güneşten solmasını, çamur lekelerini,savaşta oluşan hasarı, zamanla oluşan pası eklemek modeli gerçeğine benzer hale getirir.Tüm bunlara özen gösterilerek yapılan bir modelin fotoğrafını gerçeğinden ayırt etmek oldukça güçtür. Özenle yapılmış ve uygun bir ortamda resmi çekilmiş bir modeli izlemek,çoğu zaman en az aslını izlemek kadar hatta bazen çok daha fazla zevk vericidir.


Üretici Firma : McDonnell Douglas - USA Ölçek : 1/1




Üretici Firma : Tamiya - JAPAN Ölçek : 1/32




Yukarıda görülen uçaklardan üstte olanı McDonnell Douglas firması tarafından üretilen bir F-4 uçağı,altta olanı ise bu uçağın Tamiya firması tarafından üretilen 1/32 ölçekli plastik modelinin resmidir.

Gerçeğine uygun model yapma araştırma esasına dayanır. Yapacağı modelle ilgili bir araştırma yapmak, modelciyi sadece yaptığı uçak ile ilgili değil, o döneme ait tüm uçaklar ve hatta ilgileniyorsa tümüyle o dönemin tarihi hakkında bilgi sahibi yapar. Bundan dolayı araştırmacı modelcilerin tarihsel bilgileri son derece fazla ve güvenilir kabul edilebilir.

Sonuç olarak; Modelcilik ; sadece bir kutunun içinden çıkan numaralı plastik parçaların bir plana göre biraraya getirilip boyanması değil;aynı zamanda insana araştırma, öğrenme, bilgilerini paylaşma, paylaştıkça yeni dostlar edinme,bir eser yaratma ve yarattığı eser ile gurur duyma gibi olumlu özellikler kazandıran mükemmel bir uğraştır.


HANGİ MALZEMELERDEN YAPILIR?

Tahta*l,kağıt ve resin(reçine) gibi maddelerden model yapımında yararlanılır,ancak biz konumuz olan plastik modellerden bahsedeceğiz.


PLASTİK MODELLER
Tahta,**l,kağıt ve resin(reçine) gibi maddelerden model yapımında yararlanılır,ancak biz konumuz olan plastik modellerden bahsedeceğiz. Plastik modellerin çoğu, polystrene plastik denen malzemeden enjeksiyon denen bir teknikle elde edilirler. Polystrene plastik kolayca şekil verilebilen, kesilebilen, bükülebilen,zımparalanabilen,delinip doldurulabilen, yapışması ve boyanması kolay olan bir malzemedir. Isıya karşı oldukça hassastır, kolayca erir. Polystrene yumuşak olduğundan modellerde detayların gösterilebilmesine olanak sağlar. Ancak küçük maketlerde kullanılan enjeksiyon tekniği daha kaba olduğundan genelde detaya girilmez.

Dünyada model üreten pek çok firma vardır. Bunlardan Italeri,Tamiya, Revell/Monogram,Airfix,Heller, Academy ve Hasegawa ilk akla gelen birkaçıdır. Bu firmalar sadece model uçak değil,diğer model çeşitlerini de üretirken sadece belli bir konu üzerinde yani sadece model uçak,gemi veya asker figürleri üreten daha küçük firmalar da vardır. Ayrıca bu firmaların mevcut modellerini gerçeğe daha yakın hale getirmek için pilot koltuğu,kanopi camı ve benzeri aksesuar parçaları üreten firmalar da mevcuttur.

Plastik modeller; plastik kalitesi,döküm kalitesi,ölçek ve parça sayısı gibi bazı faktörlere bağlı olarak fiyat farklılıkları gösterirler. İthalat koşulları ve nakliye masrafları da bunu etkiler. Bu nedenle parça sayısı az,küçük ölçekli bir modelin fiyatı daha büyük ölçekli bir modelden fazla olabilir.


MODEL KUTUSU VE İÇERİĞİ

Birçoğumuz henüz bir model yapmamış olsak da bir plastik model kutusu görmüşüzdür. Bunlar model veya hobi dükkanlarında,bazı oyuncak satıcılarında ve bazı büyük marketlerde satılırlar. Üzerinde kutunun içindeki yapılmamış olan maketin bir resmi veya çizimi vardır. Genellikle renkli ve gösterişli resimlerdir. Bazılarında kutu yanlarında modelin zorluk derecesini,parça sayısını veya bazı detaylarını gösteren açıklayıcı bilgiler ve resimler bulunur.

Kutunun içinde şeffaf torbalara konmuş değişik renkte(genellikle gri) model parçalarını içeren plastik şablonlar,modelin planı,bazen ayrı bir boyama planı ve decal denen çıkartmalar bulunur. Modelin planı ve boyama planı son derece açıklayıcı olarak ve parçaların numaralandırılması esasına göre hazırlanmıştır. Planlar bir uçağın birden fazla versiyonunu göstererek,modelciye kutudan çıkan maketi farklı şekillerde yapabilme olanağı sağlar. Bazı model kutuları yapım için gerekli yapıştırıcı ve boyaları içerse de genelde çoğu model kutusunda yapıştırıcı ve boyaları bulunmaz.


Model parçaları kutunun içinde plastik şablonlar halinde bulunur. Bu, modelciye parçaların kaybolmaması, karışmaması ve küçük parçaların şablon üzerinde iken boyanması gibi kolaylıklar sağlar. Modellerin parça sayısı basit modellerde 15-20 iken, detay içeren ve büyük ölçekli maketlerde 200-300 e kadar çıkabilir.

Parçalar genellikle gri veya yeşil renkte olurlar,ancak bazı markaların bir kutuda birkaç farklı renkte plastik içeren modelleri de vardır. Bunun amacı ya maketin boyanmasa bile göze hoş görünmesini sağlamak,ya da boyama işleminde modelciye yardımcı olmaktır.


MODELİN ÖLÇEĞİ NEDİR?
Modelcinin yapacağı maketlerdeki seçeceği ölçek kişisel tercihine bağlıdır. Ölçek ne kadar büyük olursa model de büyür ve detaylara...

Bir modelin büyüklüğü 2 faktöre bağlıdır :
1)Modeli yapılan nesnenin gerçek büyüklüğü
2)Modelin ölçeği

Buna dayanarak diyebiliriz ki; aynı ölçekteki bir II. Dünya Savaşı avcı uçağı ile bir Boeing-747 yolcu uçağı arasında büyüklük açısından çok fark vardır. Model ölçeği 1/48,1/72 gibi rakamlarla gösterilir. Ölçeğin paydası büyüdükçe model küçülür. Uçak modelleri çoğunlukla 1/72 ölçeğinde olurlar yani gerçek uçağın 72 kez küçültülmüşü şeklindedirler. 1/48 ölçek de havacılıkla ilgili modellerde sık kullanılan bir ölçektir. Nadiren de olsa 1/24,1/32 ve 1/144 ölçekli uçak modelleri de vardır. Tank ve diğer zırhlı araç ile asker figürü modellerinde en çok 1/35,araba ve kamyonlarda 1/24,gemi modellerinde ise 1/350 veya 1/720 kullanılır.

Modelcinin yapacağı maketlerdeki seçeceği ölçek kişisel tercihine bağlıdır. Bu seçim yapılırken bilinmesi gereken genel kural; ölçek ne kadar büyük olursa modelin de büyüyeceği ve detaylara inme olanağının artacağıdır. Ölçeğin paydasındaki rakam büyüdükçe model küçülür. Özellikle 1/48 ölçekli uçak maketleri,modelcilere çok küçük parçalarla uğraşmalarına gerek kalmadan oldukça büyük ve detaylı modeller yapma olanağı verir.Bir maket ne kadar büyük olursa o kadar fazla detay görülebilir hale getirilebilir. Ancak büyük ölçekli maketlerin daha pahalı olduğu ve bittiğinde daha büyük bir alanı kaplayacağı unutulmamalıdır.

Aşağıda resimlerde farklı ölçeklerde bir pilot figürünün ve 2 farklı ölçekteki F-14 uçağının aralarındaki farkı görebilirsiniz.Büyük maketlerde detay çalışmaları daha kolay yapılır.


ÇALIŞMA ORTAMI

Çalışılan ortamın düz, kuru ve toz barındırmayan bir yer olması gereklidir. Ortamda mutlaka iyi bir ışık kaynağı bulunmalıdır.

Model yaparken, yapıştırıcı, boya ve tiner gibi çeşitli kimyasal maddeler ile çalışıldığından çalışma ortamının kolay temizlenebilir ve dökülme, sıçrama,lekelenme gibi olaylardan etkilenmeyecek bir ortam olması gereklidir. Örneğin;pahalı bir mobilya masanın başına oturup maket yapmak çok akıllıca değildir. Model yaparken mutfak masası veya benzeri eski bir masa üzerine naylon veya eski gazeteler kaplanarak kullanılabilir. Çalışma ortamı konusunda en önemli nokta; birkaç saat boyunca rahatsız edilmeden model yapılabilecek ,yapıştırılan veya boyanan maketlerin en az bir gece boyunca dokunulmadan kalabileceği bir ortam bulmaktır.

Çalışılan ortamın düz, kuru ve toz barındırmayan bir yer olması gereklidir. Ortamda mutlaka iyi bir ışık kaynağı bulunmalıdır. En ideal ışık kaynağı üzerinde bir büyüteci olan masa lambası şeklinde olanlardır. Ancak bunların az ısı yayanları tercih edilmelidir,çünkü uzun süre lambanın ısısına maruz kalan maketlerde erimeler veya eğilmeler olabilir. Maketlerin çoğunlukla gri plastikten yapılmış olması yere düşen küçük parçaların bulunmasını zorlaştırır,iyi bir ışık kaynağı bu konuda da yardımcıdır. Küçük parçaların kapaklı şeffaf kavanozlarda saklanması da bu parçaların boyama ve montaj aşamalarında kaybolmamalarını sağlar.

Yapışkan ve boyanın kokusu kimilerine iyi,kimilerine kötü gelebilir ama kesin olan solunduğunda zararlı olmasıdır. Boya yaparken ve özellikle boya tabancası yani airbrush kullanırken, çalışma ortamının havasına bir çok küçük boya parçacığı karışır. Bunu önlemek için model yaparken ortamın havalanmasını sağlamak,boyanın dağılmasını engelleyecek şekilde maketi bir kutu içinde boyamak ve maske takmak yararlı olur. Enamel denen maket boyası,yağlı boya gibi toksik boyalar ve tiner asla yatak odası,oturma odası gibi ortamlarda kullanılmamalıdır. Akrilik yani su bazlı boyalar gibi toksik olmayan boyalar kullanılırken de mutlaka iyi bir havalandırma sağlanmalıdır. Çalışılan ortamın camlarının açılması bile yeterli bir havalandırma sağlar,yine de yapıştırıcı ve boya kullanırken arada molalar verip,çalışma ortamı dışına çıkılarak hava alınması iyi olur.


MODELCİLİK ALETLERİ NELERDİR?

Makas,matkap gibi malzemelerin yanısıra evde kullanılan pek çok küçük aletten de modelcilikte yararlanılabilir.

Basit bir maket alet kutusu aşağıdaki aletleri içerir;
-Yan keski
-Kesici uçları değişebilen bir maket bıçağı
-Küçük eğeler ve törpüler
-Değişik kalınlıklarda zımpara (600-1500 arası)
-Küçük parçaları tutmak için cımbız veya penset
-Değişik kalınlıkta fırçalar
-Boyalar
-Maket yapıştırıcısı
-Maskeleme bandı
-Boya tabancası/airbrush (isteğe bağlı)

Makas,matkap gibi malzemelerin yanısıra evde kullanılan pek çok küçük aletten de modelcilikte yararlanılabilir. Bunlardan birkaçı ; kürdanlar, dondurma çubukları,toplu iğneler,pipetler ve paket lastikleridir.

Önemli olan yaratıcı olmaktır. Örneğin; lastikleri boyarken uçağın tekerleklerini kürdanlara takıp bunu da bir silgiye saplamak boyama esnasında büyük kolaylık sağlar. Paket lastiklerinden yapıştırılan gövde parçalarının birarada tutulmasında,pipetlerden boya kutularından boya alınmasında,dikiş iğneleri veya enjektör uçlarından uçak burunlarında yararlanılabilir. Küçük plastik parçalar ise ısıtılıp uzatılarak anten veya tel olarak kullanılabilir.


Yan keski; maket parçalarının şablondan ayrılmasında kullanılır. Şablonla maket parçalarının bağlantı bölgeleri özellikle büyük ölçekli modellerde kalın olduğu için bu işlem sırasında maket bıçağı kullanmak hem zordur, hemde bıçağın keskin ucunun kırılıp etrafa sıçraması gibi tehlikelere yol açabilir.


Maket bıçağı; küçük parçaların şablondan ayrılmasında ve parçaların temizliğinde kullanılır. Pek çok değişik marka ve şekilde maket bıçakları vardır.


Cımbız veya pensetler; küçük maket parçalarının montajı ve boyanması sırasında yardımcı olurlar. Decallerin yapıştırılması için her modelcinin en az bir adet ince uçlu cımbıza ihtiyacı vardır. Bu aletin sivri uçlarının da maket bıçağı gibi tehlikeli olabileceği akıldan çıkarılmamalıdır.

Küçük eğeler ve zımparalar; modelin üzerindeki fazla plastikleri ve kalıp döküm çizgilerini yok etmede kullanılır. Eğeler ve törpüler daha çok düz ve geniş yüzeylerde kullanılırken,zımparalar tüm maket parçalarını temizlemede yardımcıdır. 600 ile 1500 arası zımparalar modelcilik için idealdir. Zımparalarda rakam büyüdükçe zımpara incelir ve zımpara ne kadar ince ise yapılan temizlik o kadar tatmin edici olur.

Maskeleme bandı; boyama işlemi sırasında modelin istenmeyen bölümlerini boyadan korumak amacıyla ve yapıştırılan maket parçalarının birbirine sağlam ve boşluksuz yapışmasını sağlamak amacıyla kullanılır.


MODEL SEÇİMİ

Hangi modeli satın alıp yapacağına karar vermek zordur. Farklı konularda ve ölçeklerde seçilebilecek binlerce maket vardır.

Hangi modeli satın alıp yapacağına karar vermek zordur. Farklı konularda ve ölçeklerde seçilebilecek binlerce maket vardır. Modelcilerin çoğu belli bir alanda çalışırlar,yani belli bir ölçekte ve belli bir zaman diliminde seçtikleri bir veya birkaç ülkenin maketlerini yaparlar. Örneğin;II. Dünya Savaşı dönemine ait 1/72 ölçekli Alman uçakları gibi.

Çoğu modelci hemen yapmayacak olsalar bile,daha sonra yaparım düşüncesi ile model satın almaktan hoşlanır. Bu nedenle modelcilikle ilgilenen kişilerin evlerinde yapılmamış modellerden oluşan stoklar oluşur. Bu olay bir çok kişiye aptalca gelebilir,ama bunu ancak modelciler kolayca anlayabilir. Bir modelci için, kutunun naylon ambalajını açmak,el değmemiş plastik parçaların kokusunu duymak ve şablonları incelemek büyüleyici derecede zevk veren bir andır.

Bir çok modelci maketi yapmaya başlayıp bir süre yaptıktan sonra eline geçen bir dergide kendi yaptığı maketin veya yaptığı maketin gerçeğinin son derece güzel bir resmiyle karşılaştığında,hemen hemen her modelcinin içinde olan mükemmeliyetçi zihniyetle sonucun gerçeğine uygun olmayacağını, ortaya çıkacak modelin kendisini tatmin etmeyeceğini düşünerek yaptığı maketi yarım bırakır. Bu nedenle bir maketi yapmaya başlamadan önce,sonuçta ortaya çıkması planlanan maketten beklentinin ne olduğu iyi düşünülmelidir. Gerçekçi olmak en doğrusudur; ilk kez model yapan veya ilk kez boya tabancası kullanan bir modelcinin yaptığı modelle bir başarı kazanacağını düşünmesi hayaldir. Başlangıç olarak daha düşük hedefler alınmalıdır. Henüz modelciliği yeni başlamış ya da yıllarını vermemiş bir modelcinin yaptığı maketleri dergilerde,kitaplarda gördükleriyle karşılaştırmak yerine kutudan çıkan planda belirtilenlere azami derecede uyarak modelini yapması daha akılcıdır.

Başlangıçta yapılan hatalar modelciyi yıldırmamalıdır.
En usta modelciler bile başlangıçta fırça izleri, yapıştırıcı taşmaları,dolgu hataları, şeffaf parçalarda buğulanma,hava kabarcıkları içeren decal uygulamaları gibi hatalar yapmışlardır.

Yanda yapılan modellerde oluşabilecek bazı hataları görebilirsiniz:
1. Boya taşması ve camda buğulanma
2. Decallerde sararma ve parlama
3. Decalde hava kabarcığı kalması


MODEL YAPIM AŞAMALARI

İyi yapılmayan planlama ve sıralamaya uyulmaması geri dönüşümü olanaksız olaylara veya hatalara yol açabilir.

Bir model yapmanın aşamaları kabaca şu şekilde sıralanabilir:

1.Plandaki yapım bilgileri okunur.
2.Bu bilgilere göre parçalar şablondan kesilerek çıkartılır.
3.Numaralarına uygun şekilde yapıştırılarak maket oluşturulur.
4.Boyama planına göre model boyanır.
5.Decaller yapıştırılır.

Bunlar basit bir şekilde maket yapım aşamalarıdır. Parçaları bu şekilde birleştirip boyamak insana zevk verir ve ortaya bir model çıkar. Ancak yapılan maketin gerçeğe uygun olması için bunlara eklenmesi ve dikkatle uygulanması gereken bazı ek aşamalar vardır.

Yapılacak modelin gerçeğinin görülmesi,hakkında kitap,dergi veya internet sayesinde bilgi edinilmesi elde edilecek sonucun gerçeğe daha yakın olmasına yardımcı olur. Bu nedenle profesyonel anlamda modelcilik beceri,dikkat ve özen gösterme gibi özelliklerin yanısıra iyi bir gözlemcilik ve araştırmacılık gerektirir.

Gerçeğine uygun bir model yaratmak için gerekli aşamalar şu şekilde olmalıdır:

1.Yapılacak model hakkında araştırma yapılır.
2.Plandaki yapım bilgileri sadece okunmakla kalmaz,değerlendirilir.
3.Gerekli parçalar şablondan kesilerek çıkarılır.
4.Çıkarılan parça temizlenir. Yıkanarak veya silinerek döküm esnasında kullanılan yağ temizlenir. Daha sonra maket bıçağı ve zımpara kullanılarak kalıp çizgileri ve fazla plastik parçaları yok edilir.
5.Önce maketin küçük parçalarının montajı yapılır. Örneğin; bir uçak maketi yaparken öncelikle koltuk,ön ve yan paneller ve kokpit zemini gibi parçalar birbirine monte edilerek kokpit oluşturulur.
6.Montajı yapılan küçük parçaların zımparalama,dolgu,boyama gibi işlemleri yapılır.
7.Montajı yapılan küçük parçalar biraraya getirilerek model oluşturulur.
8.Oluşan model elde edilen bilgiler doğrultusunda gerçeğine uygun olarak boyanır.
9.Decaller yapıştırılır veya gövde işaretleri boyanarak yapılır.
10.Weathering denilen kirletme işlemi yapılır.
11.Son detaylar eklenerek model bitirilir.

Planlama aşaması çok dikkatle yapılıp, aşamalara doğru sırayla uyulmalıdır. İyi yapılmayan planlama ve sıralamaya uyulmaması geri dönüşümü olanaksız olaylara veya hatalara yol açabilir. Ancak bazı işlemlerin modelin planındaki sıralamaya bağlı olmadan yapılmasının gerekebileceği unutulmamalıdır. Örneğin; koltuk,levye ve pilot figürü yapıştırılmış bir kokpitte ön panel detaylarının boyanması çok zor hatta imkansızdır. Bazı decallerin model bittikten sonra değil,montaj esnasında takılması gerektiği, parçaların montajından sonra bunun olanaksız hale gelebileceği akıldan çıkarılmamalıdır.


MODELİN TEMİZLENMESİ

Maket parçaları dikkatle temizlenmelidir.Maket bıçağı ile yontarak veya zımpara yardımıyla maket parçasında bulunan çapak denilen...

Basit bir araştırma,model planının incelenmesi ve aletlerin hazırlanmasından sonra,artık plastikle çalışmaya hazır hale gelmiş sayılabiliriz. Bu bölümdeki konumuz; modellerin yapıştırılmadan önce yapılan temizliği , model parçalarının yapıştırılması,yapıştırma sonrası kalan model boşluklarının doldurulması ve zımparalama aşamaları olacak.

Başlangıç olarak ilk dikkat edilecek nokta; maket parçalarının şablondan ayrılırken bir yan keski, makas veya maket bıçağı kullanmaktır. Parçaları asla kopararak çıkarmamak gerekir.Doğru yerden koparılsa bile, bu sırada makette kırılma ve çatlamalar oluşabilir. Küçük parçalarda oluşan bu tür sorunları gidermek zordur. Şeffaf olan parçaları şablondan ayırırken ise daha fazla özen gösterilmelidir,zira bu parçalar daha kırılgan ve tamir edilmeleri daha da zordur.

Parçayı şablondan dikkatle ayırdıktan sonra sıra temizleme işlemine gelir. Tüm maket parçaları dikkatle temizlenmelidir.Maket bıçağı ile yontarak veya zımpara yardımıyla maket parçasında bulunan çapak denilen tüm fazla plastik kalıntıları yok edilmelidir.Bu işlem yapılırken modelin kendi detaylarının bozulmamasına özen göstermek gerekir. Maket bıçağıyla temizleme işlemi yaparken oluşabilecek el kesilmeleri akla getirilmeli, maket bıçağı daima ele doğru değil dışarı doğru tutulmalıdır. Aksi taktirde ciddi yaralanmalar olabilir.

Temizlemenin son aşaması maket parçalarının yıkanmasıdır. Maket plastiği yapımı sırasında kalıbından kolayca ayrılması için yağlanır. Bu yağ maket parçaları üzerinde ince bir tabaka halinde kalır ve eğer temizlenmezse boyama işlemi sırasında ve sonrasında sorunlara yol açar. Bu nedenle maket parçalarının ılık sabunlu veya deterjanlı bir suyla yıkanıp durulanması yararlı olur.


Yan keski yardımıyla model parçalarının şablondan ayrılması

Maket bıçağı yardımıyla model parçalarının temizlenmesi

Zımpara yardımıyla model parçalarının temizlenmesi

MODELİN YAPIŞTIRILMASI

İyi bir model yaratmanın tek yolu; sabırlı olmaktır. Bir modelin iki yapım aşaması arasında uzun süre beklemeniz gerekebilir.

Snapkit denen yapıştırıcı gerektirmeyen birbirine geçen parçalardan oluşan modeller olmasına rağmen,bunları oyuncak kabul etmek gerekir. Gerçek modeller farklı yapıştırıcılar kullanılarak yapılır. En çok kullanılan; modelle uğraşanların maket yapıştırıcısı olarak adlandırdığı polstyrene yapıştırıcıdır. Bu yapıştırıcı uygulandığı yüzeylerdeki plastiği eriterek parçaların birbirine kaynamasını sağlar. Çok çabuk kurumaz ama kuruduktan sonra parçaların ayrılması çok zordur. Boyalı parçalarda boya, plastik ile yapıştırıcı arasında bir engel oluşturduğundan ya yapıştırılacak boyalı kısımdaki boyayı kazımak ya da başka bir yapıştırıcı kullanmak gerekir. Polystrene yapıştırıcıyı kullandıktan sonra parçaların ayrılmayacağı göz önünde tutularak,yapışacak parçaların önceden uygunluğunun denenmesi akıllıca bir harekettir.

Model yapıştırıcıları direkt veya fırça, kürdan gibi aletler yardımıyla uygulanabilir. En ideal olan ve profesyonel modelciler tarafından tercih edilen iğne uçlu yapıştırıcılardır. Hem temiz çalışma olanağı verir,hem de az miktarda kullanıldığı için ekonomiktir. İğne uçlu yapıştırıcılar kullanılırken karşılaşılan tek sorun; kullanım aralarında iğnenin ucunda yapıştırıcının kurumasıdır. Bu sorun ince bir tel yardımıyla veya ısıtılarak çözülebilir.

Yapıştırıcı kururken uygulandığı iki parçanın birbirine bastırılması sağlam bir birleşme sağlar. Paket lastikleri,şeffaf bant veya maskeleme bandı kullanılarak bu işlem kolaylaştırılabilir. Parçaların en az bir gün veya gece boyunca kurumaya bırakılması en idealidir.

Her ne kadar dikkat edilirse edilsin; küçük bir miktar yapıştırıcı modele bulaşabilir ya da yapıştırılan iki parça arasından taşabilir. Bu durumda;asla yapıştırıcı silinmeye çalışılmamalıdır. Aksi taktirde yapıştırıcı daha geniş bir alana yayılarak plastiği bozar. Yapılması gereken 1 veya 2 gün kurumaya bırakılıp daha sonra zımpara kullanılarak fazla yapıştırıcının temizlenmesidir.

İyi bir model yaratmanın tek yolu; sabırlı olmaktır. Bir modelin iki yapım aşaması arasında uzun süre beklemeniz gerekebilir. Bir çok modelci gövde montajından sonra yaklaşık 2 gün maketlerini kurumaya bırakırlar. Bu süre gerçekten uzun bir süredir,ama bir çok şekilde değerlendirilebilir. Bu yollardan bir tanesi de bir maketin aşama aralarındaki boş zamanları aynı anda diğer bir maket daha yaparak değerlendirmektir. Sabırsızca yapılan maketlerde sonuçta ortaya çıkan; tatmin etmeyecek bir çalışma veya kötü bir makettir.

Modelcilerin kullandığı diğer bir yapıştırıcı japon yapıştırıcısı olarak da bilinen cyanoacrylic yapıştırıcıdır. Bu yapıştırıcı daha sağlam bir birleşme sağlar,boyalı parçalarında yapışmasına olanak verir ve küçük alanlarda dolgu amacıyla kullanılabilir. Saniyeler gibi çok kısa sürede kurur ve kuruyunca kolayca zımparalanabilir. Şeffaf parçalarda kullanılmamalıdır, aksi taktirde erime ya da buğulanma gibi sorunlara yol açar. Bu yapıştırıcı kullanılırken dikkatli olunması gerekir. Ele bulaştığında parmaklar kolayca birbirine yapışabilir ve ayrılması çok zor ve acı vericidir. Bu durumda yapılması gereken parmakları dayanılabilecek kadar sıcak bir suyun altına tutup yapıştırıcının bir ölçüde yumuşamasını sağlamaktır. Cyanoacyrlic yapıştırıcı kullanılırken tek kullanımlık ameliyat eldivenleri giyilmesi iyi olur,yine de eller kesinlikle yüze ve gözlere yaklaştırılmamalıdır.

Mobilyacılıkta kullanılan beyaz tutkaldan da modelcilikte yararlanılır. Bu tutkal plastiğe zarar vermez,kuruduğunda iz bırakmaz ve kullanımı kolaydır. Sağlam bir birleşme sağlamadığı için büyük parçaların yapıştırılmasında kullanılmaz; iz bırakmama özelliği nedeniyle şeffaf parçaların yapıştırılmasında tercih edilir.

İğne Uçlu Profesyonel Model Yapıştırıcısı






BOŞLUKLARIN DOLDURULMASI
Parçalar yapıştırılırken azami özen gösterilmesine rağmen,modelin üretimine bağlı veya temizlenme sırasında oluşması kaçınılmaz olan maket boşlukları mutlaka doldurulmalıdır. Bu boşluklar en çok iki gövde parçası ile gövde-kanat birleşim yerlerinde görülür. Doldurulmadıkları taktirde modelin gerçeğine uygun olması düşünülemez.

Değişik bir çok markada dolgu malzemesi olmakla beraber,bunların hepsi yaklaşık olarak aynı işi yaparlar. Temelde 2 farklı dolgu maddesi vardır.

Birincisi; tek bir maddeden oluşan ve direkt olarak kullanılabilen putty denen dolgu maddesidir. Daha çok küçük yüzeylerin doldurulmasında kullanılır. Doldurulacak kısma putty sürülür,gece boyunca kurumaya bırakılır ve ertesi gün yüzey zımparalanarak düzeltilir. Putty, çatlama ve kırılma gibi olaylarla karşılaşmamak için birkaç kat halinde uygulanmalıdır.

Büyük boşluklarda veya modele yeni bir şekil vermek için ikinci madde epoxy putty tercih edilir. Bu iki farklı maddenin karıştırılmasıyla elde edilen daha sert bir maddedir. Teknik olarak aynen putty gibi kullanılır ancak sertleşme süresi biraz daha uzun olabilir. Hangi malzeme kullanılırsa kullanılsın dolgu işlemi sırasında dikkat edilmesi gereken nokta; bu maddelerin plastiğe temas ettiklerinde bir miktar ısı oluşturduğudur. Bu nedenle büyük yüzeylerde dolgu uygulamanın plastiği az da olsa eritebileceği düşünülerek dikkatli olunmalıdır. Küçük boşlukların doldurulmasında japon yapıştırıcısından da yararlanılabilir.


Yapıştırma işlemi sonrası modelde kalan boşluklar dolgu maddesi ile doldurulur ve kurumaya bırakılır.

Dolgu maddesi kuruduktan sonra modele zarar vermeden fazla dolgu maddesi zımpara yardımıyla temizlenir.

__________________