Hat

İnce, uzun noktaların birleşmesinden meydana gelmiş çizgi. Yazı.

Hüsn-i hat: Güzel yazı. Güzel sanatların "Güzel yazı"'nın kurallı, özellikli ve sanatlı şekil.Arap alfabeli yazının en güzel şekilde yazılması. Başlı başına sanat dalı. Ruhani hendese. Sanatkarına "Hattat" denilmiştir. Kabiliyet, irade ve azme dayanan köklü öğrenim ve eğitimle meydana gelen birikime eklenen çok dikkatli gözlemlerle edinilen bilgi, tecrübe ve beceri ile kazanılan hünerle ortaya konulan güzel yazı sanatı. Tabiatta alınacak örneği bulunmayan ve zamanla ortaya çıkan sanat akımlarından etkilenmeden olanca asaleti, vakarı ile yaşayan tek sanat. İslam estetiğinin zirve noktası. İslam medeniyetinin şaheseri. Hz. Ali'nin deyimi ile hat sanatı: "Sırrı, üstadın derslerinde; kıvamı, olgunlaşması ise çok çok çalışıp, çok yazmada; devamı da islamiyetin sürekli yaşamasında gizlidir."

Batılılar bu muhteşem sanata "caligraphie", ustasına da "caligraphe" adını vermişlerse de literatürde özel ismi olan "Hüsn-i hat" ve "Hattat" olarak kullanılması, anılması, bilinmesi; mana, muhteva ve kaliteyi, farklılıkları daha sağlıklı ve doğru şekilde ortaya koyacaktır. Çünkü her güzel yazı, hüsn-i hat değildir. Mesela Çin, Latin, Grek alfabeleri ile meydana getirilen güzel yazılar bir sanat eseri olabilirler ama hüsn-i hat olma mahiyet ve mazhariyetine erişemezler.

Hat sanatı, zaman içerisinde yabancı sanatkarları da çekmiştir. Hattın tarihçesi hakkında eserler yazanlar olduğu gibi, bizzat talim ve meşkle meşgul olanlar da vardır. Hüsn-i hat Sanatı'nın efsunkar cazibesine kapılanlar arasında Paul klee, Picasso, Goethe, Andre Lhote (1885-1962), Miro, Hans Hartuhg, Van Doesburg gibi ünlü ressamlar ve araştırmacılar dikkati çeker. Paris'te açtığı hüsn-i hat sergisinden tanıdığı bir Cezayirli hattattan bir süre hat dersleri alan Pablo Ruiz Picasso, son derece enteresan bulduğu hat sanatına hayranlığını dile getirmekten kendini alamamıştır. Hüsn-i hat ile soyut resim arasında son derece yakınlıklar bulunduğunu belirten, çağımızın büyük sanatkarı kabul edilen Picasso, "Batı'nın yüzyıllar boyu üzerinde durup, peşinden koştuğu soyut ifadeyi, hattatlar asırlar önce bularak, çağın üstüne çıkmış ve en güzel örneklerini vermişler" şeklindeki ifadesiyle Hüsn-i hat sanatında sezip, yakalayabildiği bazı güzellik ve ihtişamla bu sanata son derecede saygılı davranmıştır.

IRCICA'nın düzenlediği Uluslararası Hat Sanatı yarışmalarına, dünyanın çeşitli ülkelerinden çok sayıda gayr-i Müslim meraklı ve heveslileri de katılmamaktadir. Ama bunlar, Müslüman olmadıkları için istenilen başarıyı gösterememektedirler.