Karakalem Tekniği Bilgileri



1: KARAKALEMDE MALZEME SEÇİMİ
A: RESİM KALEMİ SEÇİMİ
B: KÂĞIT SEÇİMİ
2: IŞIK ORTAMI
3: ÇALIŞMA ORTAMI
4: DOKU DEĞERLERİ
5: ÇİZGİ DEĞERLERİ
6: GÖLGELENDİRME (AÇIK-ORTA VE KOYU DEĞERLER)
7: SORU CEVAP


1: KARAKALEMDE MALZEME SEÇİMİ

(A) RESİM KALEMİ SEÇİMİ: Resim kalemi satın alırken renk değeri kaliteli olan kalemleri alınız.
Sertlik derecesi fazla olan kalemler yumuşak değerde lekeler verir ve rengi açıktır. Sertlik derecesi yumuşak olan kalemler ise koyu değerde lekeler verir. Her iki türde karakalem çalışmalarında ayrı ayrı ya da birlikte kullanılabilir. Bu tamamıyla kişinin tercihine kalmıştır. En koyu değer füzen kalemler de bulunur.
Resim kalemi alırken, kalemi bir kâğıt yüzeyine sürterek leke değerini görün. Değer hoşunuza giderse almaya karar verin.

(B) KÂĞIT SEÇİMİ: Piyasada birçok resim kâğıdı bulunmaktadır. İki gruba ayrılır;
AMATÖR RESİM KÂĞIDI: Bu tür kâğıtların gramajı düşüktür ve genellikle öğrenciler tarafından kullanılır. Çok yaygın olarak kullanılmasının sebebi ucuz olmasıdır. Bu tür kâğıtlarda leke değerleri ve geçişleri yapmak çok zordur. Sebebi; kâğıt esneklik açısından çok yumuşaktır. Yüzey silgi ile silindiğinde çok rahat deforme olur ve genellikle yüzeyde iz kalır. Bu kâğıtlardan sadece eskiz olarak faydalanın.

PROFOSYONEL RESİM KÂĞITLARI: Bu kâğıt türleri iki gruba ayrılır;
Grenli kâğıtlar: Yüzeyi dokulu kâğıtlardır. Kâğıdın gramaj değeri ne kadar yüksekse, gren değeri de o kadar yüksektir. Gren değeri yüksek olan kâğıtlarda karakalem tekniği uygulamak ve renk geçişlerini vermek çok zordur. Eğer çalışmanızda grenli kâğıt kullanmak istiyorsanız greni az olan kâğıtlar kullanın.
Grensiz kâğıtlar: Yüzeyi dokusuz yani pürüzsüz olan kâğıtlardır. Bu tür kâğıtlar karakalem çalışmalarında en çok kullanılan kâğıt türleridir. Grensiz kâğıtlarda gramaj değeri ne kadar yüksek olursa leke değerleri arasında ki geçişlerde o kadar iyi olur. Ortalama 160 gramajlı kâğıtlar karakalem için idealdir.


2: IŞIK ORTAMI

Kara kalem çalışırken çalışma ortamı mümkün olduğu kadar aydınlık ve ışığın tepeden geldiği mekânlar tercih edilmeli. Ortamdaki Işık değeri düşükse açık değerleri kullanırken yanlış tonlamalar yapılmasına neden olur. Işık değeri çok olduğunda ise resim üzerinde gereksiz parlamaya neden olur. Bu nedenle Işık değerini ortamın ve mekânın büyüklüğüne göre ayarlamanızda fayda var. Mümkünse masa lambası kullanın.


3: ÇALIŞMA ORTAMI

Bu kişinin tercihine kalmıştır. Çalışma yöntemi olarak standart bir masa, şövale ya da profesyonel sanatçıların kullandığı çizim masaları kullanılabilir. Seçim açısından profesyonel çizim masaları en iyi seçimdir. Bu tür masalardan birini almak isterseniz internet ortamında; hobi ve sanat malzemesi satan siteleri gezmenizde fayda var. Ya da özel olarak yaptırabilirsiniz.
Hangi teknikte çalışırsanız çalışın 45 derecelik bir açıyla çizmenizde fayda vardır. Çalışmanın dik konuma yakın bir seviye de tutulmasının sebebi perspektif bozulmalarını önlemek içindir. Çizim bitirildikten sonra dokulandırma aşamasında çalışmayı yatay konuma getirip çalışmaya devam edebilirsiniz.


4. DOKU DEĞERLERİ

Doğada bulunan her nesnenin ve canlının karakteristik birer dış yapı oluşumları vardır. Objelerin dış görünüşlerindeki ayrıcalıkları sağlayan dokusal yapı farklılıklarıdır. Örneğin: Deri yüzeyi, kumaş dokusu, ağaç yüzeyi gibi.
Karakalemde dokulara ne kadar yer verilirse o oranda detaylı çalışmalar elde edilir. Unutulmamalı ki dokularda detaylara inmek tamamıyla kişisel bir tercihtir.


Çalışmalarda doku çizimi; Karakalem de doku oluşturma kişinin tercihine bağlı olarak değişmektedir. Bazı sanatçılar sadece çizgisel çizimler yapar. Bazı sanatçılar yüzeydeki dokuyu leke tarzında büyük parçalar halinde çizer. Bazı sanatçılarda mümkün olduğu kadar yüzeydeki her dokuyu taklit etmek ister.


Karakalemde realist çizim yapmak; Karakalem de dokuları taklit edebilmek için öncelikle iyi bir araştırma yapmakta fayda vardır. Günlük olarak yaşantımız içinde birçok nesneye bakmaktayız ya da dokunmaktayız. Gördüğümüz ve dokunduğumuz her nesnenin yüzeyinde nasıl bir doku olduğunu inceleme alışkanlığı edinmeliyiz.
Dokuyla ilgili küçük çalışmalar yapmak da daha iyi realist resimler yapılmasına yardımcı olur. Örneğin; bir kumaş parçasını (1 ya da 2cm) fotokopi makinesinde büyüterek çektirin. Sonra kumaş dokusuna bakarak büyük bir çalışma yapın.
Karakalem de portre resmi yaparken deri dokusu, saç ya da sakal çizmek en zorlayıcı bölümlerdir. Bu bölümlerde başarı sağlamak için çok fazla doku örnekleri inceleyip çizmek gerekmektedir.

5: ÇİZGİ DEĞERLERİ

Görsel anlatım unsuru olarak çizgi; eni ile boyu, kalınlığı ve uzunluğu arasında göze karşılaştırma olanağı vermeyen, tek başına yüzey veya hacim etkisi göstermeyen ve bulunduğu yere göre ince uzun, belli yollar izleyen görsel değerler olarak ele alınır. Örneğin, bir kalemin ucu nokta olarak değerlendirildiğinde, hareketle birlikte kalemin kâğıt üzerinde bırakmış olduğu iz bir çizgidir ve bu çizgi görsel bir değerdir.
Temel Sanat Eğitimi kapsamı içinde çizginin kurumsal yönü pek önemli değildir. Kişisel düşünceye göre çeşitlendirilebilir.
Sanat eğitimin de çizgi türleri: Düz çizgiler, kalınlaşan - incelen çizgiler, kavisli çizgiler, kırıklı çizgiler, hafif titreşimler gösteren çizgiler, kesik çizgiler.





Çizgilerin Birbirleri ile olan ilişkileri: Paralel çizgiler, birbirini kesen çizgiler, bağımlı çizgiler, dolaylı çizgiler.



Çizgilerin kullanım alanlarına örnekler: Çizgini uzunluk değerleri, çizgisel eğik ve yaylar, yardımcı çizgiler, spiral çizgiler.


6: GÖLGELENDİRME (AÇIK-ORTA VE KOYU DEĞERLER)

Karakalemde gölgelendirme, yapılan çalışmadaki ışığın geliş açısına göre değişmektedir. Gölgelendirme yaparken yukarıdaki çizgi türleri kullanıldığı gibi valör değerleri de kullanılabilir. Gölgelendirme de karakalem tekniğini kullanırken realist çizimler yapılmak isteniyorsa açık-orta ve koyu değerleri aynı anda kullanmak gerekmektedir.




Çalışmada gölgelendirme yapılırken ister fotoğraftan ister modelden bakılarak yapılsın en koyu değeri ve en açık değeri baştan belirlemek gerekir. Çalışmanın eskiz aşaması bitirildikten sonra en koyu olan bölgeler önce ardından açık değerlerin yerleri tespit edilip boyanmalı. Açık ve koyu değerlerin yeri tespit edildikten sonra ara değerler boyanmalı ve biçimlendirmeye devam edilmeli.
Biçimlendirme de unutulmamalı ki her çizimin bir dış formu vardır. Örneğin bir silindir boru yuvarlaktır. Yuvarlak bir silindir yatay bir boyama ile değil, silindirin formuna göre yarım daire şeklinde boyanmalıdır. İnsan vücudunda ise her bir parça çok farklı formlara sahiptir. Her bir parça ayrı ayrı kendi formuna göre boyanmalıdır.


6: SORU CEVAP

A1: Desen çizimini güçlendirmek nasıl bir yol izlenmeli?
Çizim yaparken perspektif kurallarını ve desen tekniğini iyi bilmek gerekir. Bunun için internet ortamında birçok bilgi bulabilirsiniz. İnternette bulduğunuz bilgileri ya da dersleri uygulamalı olarak çizmeniz gerekmektedir. Bu öğrenme süreci bir davranış haline gelene kadar en az üç ay çalışılmalı. Bununla birlikte yanınızda muhakkak eskiz için defter taşıyın. Fırsat buldukça insanların duruş pozisyonlarını kısa sürede çizmeye çalışın. Bu iki aşamayı uzun süreli yaptığınızda çalışmalarınızın kalitesi hızla artar.


B2: Çizim yaparken nasıl bir yol izlenmeli?
Çizim yaparken oran ve orantıya dikkate alarak çizim yapılmalı. Bazı sanatçılar çalışmayı kareleyerek büyütme yöntemi kullanmaktadır. Bu tür çalışmalar alışkanlık haline geldiğinde modelden çizim yapmayı etkiler. Kareleme yöntemi çok büyük çalışmalar yapılacaksa kullanılması faydalı olur. Portre çiziminde kullanılacak yöntem oran ve orantı olmalı. Bunun için bir fotoğraf üzerindeki hazırladığım çizimi inceleyiniz.

C3: Portre çiziminde, çizime nereden başlanmalı?
Çizim eğer portre ise genellikle gözler ve burundan başlanmalı. Farklı yöntemler de kullanılabilir.

D4: Çizimde saç, sakal yada boncuk gibi bölümleri çizerken nasıl bir yöntem kullanılmalı?
Bu tür detaylı bölümleri çizerken önce (H) serisi kalemlerle tek tek çizmek gerekir. Koyu olan alanlarda da (B) serisi kalemleri kullanılmalı. Gölgelendirmede saç, sakal ve boncuk gibi detay isteyen alanlarda açıktan koyuya doğru boyama yapılmalı. Eğer koyu değerden boyamaya başlanırsa değeri açmak için alan çok dar olduğu için sonuç iyi olmayacaktır.



HAZIRLAYAN: MURAT KOŞ